23 jaar problematisch gokker geweest: Feite getuigt

De gevolgen van een gokverslaving zijn niet te overzien. Dat merkte Feite Hofman, die 23 jaar verslaafd is geweest aan gokken, aan den lijve. Als Betmanbegins-community vinden wij verantwoord wedden ontzettend belangrijk. Daarom gaan we in gesprek met Feite over gokverslavingen.

Dag Feite, kan jij jezelf even voorstellen aan onze lezers?

Hallo, ja uiteraard. Ik ben Feite Hofman. Ik heb nu een kleine 10 jaar niet meer gegokt. Ik ben namelijk zo’n 23 jaar verslaafd geweest aan gokken. Door hulp en praatgroepen met lotgenoten heb ik me uit die verslaving weten te trekken. Vanuit die ervaringen probeer ik bij andere mensen te voorkomen wat bij mij gebeurde. Ik ben nu al geruime tijd begeleider bij Anonieme Gokkers, Omgeving Gokkers en voorzitter van deze Stichting, die bijna 20 zelfhulpgroepen telt.

Als bestuurder merkte ik plots dat de instroom voor onze praatgroepen heel afhankelijk was van een wel heel vreemde donateur: Holland Casino. Zij waren ook de grootste geldschieter, wat ik zelf best vreemd vond. Het gaf een dubbel gevoel: aan de ene kant bieden zij de plaats waar voor verslaafden de heil te zoeken is, maar aan de andere kant voorzien ze wel financiële middelen voor ons.

Of ik nu de baan heb die ik wilde uitoefenen? Niet echt, maar ik voel me er wel fijn bij. Het geeft me oprecht voldoening als ik ook maar één iemand kan helpen. Op zulke momenten voel ik me geslaagd in m’n opzet.

Herinner je je nog waar het kantelpunt tussen plezier en een probleem lag?

Hoe vreemd het ook klinkt, dat moment besef ik nog vrij goed. Mijn allereerste spin op een gokautomaat was nog in de tijd dat er met Nederlandse guldens betaald werd. Ik had toen telkens ongeveer één of twee gulden zakgeld. Met mijn eerste spin won ik maar liefst 50 gulden, dat was toen echt ongezien. Op slag werd ik gebombardeerd tot de rijkste jongen van de buurt. Als je plots voelt dat geld heel snel kan komen, dan doet dat iets met je. Vanaf dat moment zag ik ze overal staan. Gokautomaten hier, daar … écht overal.

Toen ik op kamers ging in Groningen voor mijn studie, is de bal aan het rollen gegaan. Alles wat ik had, moest vergokt worden op een automaat. De studietoelage werd volledig besteed aan het gokken. Ik was alleen nog maar gefixeerd op het geld. Je maakt afspraken met jezelf: “hoe kan ik aan geld komen om te gokken”. Het kon nooit op. Als je verliest, dan speel je door om je geld terug te winnen. Eens je wint, dan speel je door om nóg meer te winnen. Er komt geen einde aan, tot je geld op is. Want hoe je het ook draait of keert, bij casinospellen kan je geen winst maken op lange termijn.

Na enkele jaren leerde ik mijn vrouw kennen. Haar vertelde ik eerlijk over mijn gokverslaving. Zij hielp me hierin door mijn geld te beheren. Ik kreeg toen een pasje waar een bepaald maximumbedrag opstond. En hoe goed ze me ook hielp, de drang bleef aanwezig. Die drang zette me aan om hogere bedragen te pinnen. Iedere uitvlucht was goed om mijn drang naar gokken te stillen.

Toch verbeterde mijn persoonlijke financiële situatie. Helaas was dat wel ten koste van iets anders. Ik was toendertijd namelijk directeur van een basisschool. In plaats van met m’n eigen geld te gokken, gokte ik met de schoolbudgetten. De drang was dus echt enorm, dat krijg je aan niemand uitgelegd. Het zijn onvergeefbare feiten om als directeur met het geld van je school naar een casino te trekken. De schaamte die komt kijken eens je die bedragen verspeeld hebt, daar hoeft echt geen tekening bij gemaakt te worden. Dat maakt je heel klein, maar de drang blijft aanwezig.

Door zo diep te gaan, kwamen de donkere gedachten wel opzetten. Het waren de donkerste dagen in m’n leven. Het enige wat door m’n hoofd ging is dat “de wereld beter af zou zijn zonder mij”. Ik kon beter gewoon een zwarte vlek op de familiefoto’s worden, dat was hoe ik mezelf zag. De angst om alles te verliezen was enorm. Mijn baan, gezin, kinderen, vrienden… Gelukkig vond ik alsnog een uitweg, maar m’n baan was uiteraard verloren. Sinds die periode is het m’n doel om lotgenoten te behoeden.

Hoe ben jij precies geholpen?

Mijn grootste hulp was het praten met lotgenoten. Uiteraard zag ik ook heel wat therapeuten, maar die doorvoelen niet wat er binnenin speelt. Bij lotgenoten weet je dat zij mee kunnen voelen wat er speelt bij jou. Een lotgenoot voelt wat er in je maag omgaat als je een halfuur voordat het casino opengaat al klaarstaat om het geld waar je voor werkt, te vergokken. Therapeuten zijn ontzettend belangrijk, begrijp me zeker niet verkeerd. Ze zijn cruciaal in het proces omdat ze écht weten wat je moet doen om jezelf terug te vinden. Volgens mij is die mix trouwens het ideale recept om anderen te redden.

Hoeveel tijd zat er tussen het moment dat je hulp zocht en je je comfortabel voelde? Vanaf wanneer had je het gevoel dat je niet meer zou terugvallen?

Dat ging best snel naar mijn aanvoelen. Ik denk dat dat zo’n tweetal jaar moet geweest zijn. Sinds dat ik effectief hulp zocht, heb ik ook nooit meer gegokt. Door die donkere gedachten viel het kwartje echt wel. Maar er is wel een periode die je overbrugt waar je nog niet helemaal bestand bent tegen prikkels enzovoort. Ja, dat moet toch zo’n tweetal jaar geweest zijn.

Je staat momenteel nog heel dicht bij de sector die je zo diep sleurde. Is het risico om terug te vallen hierdoor groter?

Ja, vrienden van me zeggen soms dat ik nu aangetrokken ben tot de zachte kant van die wereld. Zelf voel ik het terugvallen echt niet meer dichtbij me staan. Dat heeft echt plaats gemaakt voor motivatie en stimuleren. Dat werkt ook in twee richtingen. Vanuit mijn ervaringen breng ik het over op lotgenoten die nog met het probleem kampen, maar ik haal ook kracht uit hen. Als je de problemen van anderen ziet, dan ga je toch soms wel extra beseffen waar je uitkomt. Maar zoals ik ook tegen hen zeg: “Als ik het kan, kan jij het ook.” Ik ben geen superheld hè, daarom ben ik overtuigd dat anderen er ook uit kunnen raken.

De gevolgen van mijn gokverslaving voel ik vandaag nog steeds. Het tekort aan aandacht voor m’n kinderen kan ik niet meer inhalen. De tijd die ik achter een gokautomaat zat, had ik kunnen besteden met hen. Met het geld dat in een gokautomaat geworpen werd, had ik met hen de leukste dingen kunnen beleven. Alles wat ik toen verbloemde, hebben ze nu uiteraard door. Die sporen blijven voelbaar, maar nu wel bespreekbaar.

Hoe kunnen we als maatschappij gokverslavingen voorkomen?

Bewustwording is ontzettend belangrijk. Hoe een casino werkt, weten velen niet. Heel wat mensen, waaronder ik ook vroeger, denken dat je een casino kan verslaan. Een voorbeeld is het Martingale-systeem, waar je telkens je inzet verdubbelt als je verliest. Of wanneer iemand het gevoel heeft dat het zijn geluksdag is, en daardoor hoger inzet bij een casino. Casino’s geven ook vaak de indruk dat je invloed hebt op het spel. Ze geven je de mogelijkheid om naar bonusrondes te schakelen. Maar uiteindelijk ligt alles op voorhand vast in het systeem. De gedachte dat je het in de hand hebt, is dus niet echt. Over al die zaken moeten we veel bewuster worden.

Het bewustmaken kan wat mij betreft al beginnen in de schoolbanken. Er zijn er veel mensen die zeggen dat je slapende honden niet wakker moet maken, maar zo zie ik het niet. Je moet gokken uiteraard niet gaan verbieden. “Niet in casino’s spelen” tegen 16-jarige pubers zeggen, kan inderdaad fout aflopen. Maar je kan hen wel alles uitleggen, inclusief gokverslavingen, zodat ze een duidelijker beeld hebben voordat ze net als ik hun eerste spin winnen.

Als het te mooi is om waar te zijn, is het vaak ook gewoon niet waar. Dat moet je hen duidelijk weten te maken. Daarom ben ik een paar jaar geleden ook het voorlichtingsbedrijf ‘Pas op Gamen en Gokken’ gestart. Daarmee ga ik de scholen in, om te waarschuwen voor de risico’s die er nu eenmaal aan gokken kleven, zonder dit overigens te verbieden.

Ook interessant is trouwens om te weten dat de hersenen pas op je 23e volledig ontwikkeld zijn. Rationeel is het dus niet te verklaren dat de leeftijd op 18 jaar ligt om te gaan gokken. Die leeftijd ligt volgens mij te laag om rationeel de keuze te maken om te gokken.

Waar ligt volgens jou het gevaar voor een verslaving bij wedden op sport?

Goeie vraag, volgens mij ligt het gevaar vooral bij de kerngedachte van heel wat spelers. Velen gaan er namelijk vanuit dat als je sport volgt, je het beter kan voorspellen. In bepaalde mate is dat uiteraard wel waar, maar dat is zeker niet altijd zo. Ooit komt er gewoon een moment dat niet te voorspellen was. Als je op die wedstrijd vol gaat inzetten, dan gaat ’t op een keer helemaal fout. Er zal echt wel een keer voorvallen dat Barcelona die éne wedstrijd verliest van een veel zwakkere ploeg.

“Ach, kan toch niet” hoor je dan als die weddenschap fout ging na zo’n gekke uitslag. Maar daar begint het probleem, want dan gaat je gedachte uit naar het terugwinnen van je verlies. Je wilt namelijk je verloren inzet terughalen, en dat is net die vicieuze cirkel die ik eerder aanhaalde. Daar ligt volgens mij het grote gevaar bij wedden op sport.

Is gokken op casino verslavender dan wedden op sport?

Beiden kunnen ontzettend verslavend zijn. Het verschil ligt hem in de snelheid van het spel. Gokken op casino is een pak sneller, waardoor het ook sneller fout kan gaan. Op dat vlak zou je kunnen zeggen dat casino verslavender is. Bij sport is er langere tijd tussen het inzetten en het resultaat van de sportweddenschap. Bij casino is er vaak drie seconden na je spin al resultaat. Dat is veel te snel om door je hersenen goed begrepen te worden. Daar verdwijnt het rationale denken dat zo belangrijk is.

Maar bij sport is het ook niet allemaal rationeel. Als ik zie dat je tegenwoordig op ‘volgende inworp’ of ‘volgend punt’ bij tennis kan inzetten, dan is de lijn toch wel erg dun aan het worden. Dan is het echt gokken op sport in plaats van wedden op sport.

Op 1 oktober wordt de Nederlandse markt gereguleerd. Kan je ons kort vertellen welke maatregelen de Nederlandse overheid heeft genomen om een gokverslaving te vermijden en of je deze maatregelen voldoende vindt?

Klopt, het doel is om een legaal aanbod te creëren met strenge eisen. Nederland is nagenoeg het laatste land waar online gokken (behalve bij TOTO) verboden was. We weten allemaal ook wel dat online gokken momenteel al op een “illegale manier“ gebeurt. Het legaliseren brengt ook bij de Nederlandse Staat geld in het laatje in de vorm van belastingen. Een deel van die inkomsten gaat naar preventie, wat ik kan toejuichen. Verder zorgt het legaliseren er ook voor dat de Nederlandse Staat meer controle heeft over bookmakers. Je kan namelijk geen restricties opleggen aan bedrijven die illegaal zijn hè.

Om een licentie te krijgen, moeten bookmakers aan kunnen tonen dat ze de nodige maatregelen hebben getroffen om gokproblemen te vermijden. Daar werd heel veel ruimte in gelaten, waardoor bookmakers zelf actief aan de slag moesten. Pas als ze voldoende aandacht voor verantwoord wedden brengen, kan een licentie worden toegekend. Het zijn onder andere ervaringsdeskundingen, mensen die in het verleden problematisch gokgedrag vertoonden, die beoordelen of ze voldoen aan die eisen. We worden dus betrokken in dat proces. 

Toch blijft het dubbel dat met Holland Casino en Toto twee staatsbedrijven deel uit gaan maken van de grootspelers in de Nederlandse gokwereld. Mijn mening is dat het beter is om die twee bedrijven los te koppelen van de overheid. Op die manier kan de staat veel beter en misschien nog eerlijker toezicht houden op de activiteit. 

Hoe kan iemand herkennen dat hij mogelijk verslaafd is?

Er zijn heel wat zaken die je bij jezelf zult merken. Direct contact zal je gaan vermijden, want daar heb je geen behoefte meer aan. Je zal ook veel minder transparant zijn over hoe je je voelt. “Hé alles goed?” ga je met een snelle, inhoudloze ‘ja’ beantwoorden. Stiekem liegen over kleine dingen, misschien wel je ingezette bedrag bijvoorbeeld… In totaliteit gewoon het stiekeme dubbel leven dat je stillaan bent gaan leiden. Daaraan herken je dat je in een gebied zit waar je verslaafd kan zijn.

Stel dat iemand zich herkent in wat je zonet zei, wat zou je die persoon aanraden?

Praten, praten, praten. Écht. Praat met iemand die je vertrouwt, ga naar je huisarts en bespreek hoe je je voelt. Praat met ouders, een goede vriend, je lief… Vertrouw mensen. Schaam je ook niet en durf het open te gooien aan die personen. Ze zijn er om je te helpen. Geloof me: dit kan je niet alleen oplossen.

Wat kan iemand doen die dit herkent bij iemand uit zijn vriendenkring, of een kennis?

Durf iemand eerlijk daarover te vragen en doortastend te zijn. Na een simpele “alles oké?” houdt het niet op. Probeer de bevestiging te zoeken, want vermoedens komen niet zomaar. Vaak zijn die echt wel gebaseerd op een intuïtief gevoel dat je hebt. “Gokkers zijn jokkers”. Gokverslaafden zijn ontzettend goed in het ontkennen van hun probleem, daarom is door blijven vragen ontzettend belangrijk. Een gokverslaving blijft ook lang onder de radar. Je ruikt geen alcohol zoals bij een drankverslaving… Er zijn veel minder uitdrukkelijke signalen. Probeer je vermoeden dus echt te doorgronden.

We bedanken Feite Hofman voor dit eerlijke interview. We hebben enorm veel respect dat hij hier zo open met ons over in gesprek wilde gaan. Op deze manier willen we de bewustwording rond verantwoord wedgedrag verhogen. Heb jij na het lezen van dit interview vragen? Aarzel dan niet om ons te contacteren.